ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς : τον Υπουργό ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. κ. Σουφλιά
Θέμα: «Ανάπτυξη του αστικού περιβάλλοντος σε όφελος των πεζών»

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναγνωρίζοντας ότι η προστασία της κυκλοφορίας των πεζών μπορεί να συμβάλλει αποτελεσματικά στην ευημερία των πολιτών, ενέκρινε το 1988 την «Χάρτα των Δικαιωμάτων του Πεζού».
Όμως η πραγματικότητα στα πεζοδρόμια και τις πλατείες στην Αθήνα και τις υπόλοιπες μεγαλουπόλεις είναι τελείως διαφορετική. Τα δικαιώματα του πεζού κυριολεκτικά σκοντάφτουν όχι μόνο στη αυθαίρετη κατάληψη των πεζοδρομίων από πάσης φύσεως εμπόδια, αλλά κυρίως στις συνεχείς κακοτεχνίες και στις επιλογές υλικών και κατασκευών που καθημερινά προκαλούν ατυχήματα
Συμβαίνει να επικρατεί στην κατασκευή πεζοδρομίων και πλατειών η «αισθητική» αντίληψη και όχι η εξυπηρέτηση και η ασφάλεια του πολίτη. Το αποτέλεσμα είναι α) να χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο, υλικά που είναι σύμφωνα με τεχνικές προδιαγραφές, αλλά δημιουργούν προβλήματα στους πεζούς όπως π.χ. οι κυβόλιθοι και β) να κατασκευάζονται νέες πολυδάπανες πλατείες και πεζόδρομοι, που όμως είναι δύσκολα προσπελάσιμες στις ασθενέστερες κατηγορίες πολιτών, όπως η πλατεία Κολωνακίου.

Έχοντας υπόψη το γεγονός ότι σύμφωνα με τον πρόσφατο νόμο 3614/2007, ο οποίος αφορά την διαχείριση, τον έλεγχο και την εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007-2013, ιδρύεται η ΔΗΜΟΣ Α.Ε. που σκοπό έχει μεταξύ άλλων, την εκτέλεση μελετών καθώς και την ανάθεση και την ευθύνη εκτέλεσης των έργων υποδομής των Ο.Τ.Α. α’ βαθμού, που χρηματοδοτούνται από εθνικούς ή κοινοτικούς πόρους,
ερωτάται ο Υπουργός :

1) Θα υπάρξει τυποποίηση των υλικών και προσδιορισμός αυστηρών προδιαγραφών ως προς το σχεδιασμό των έργων που αφορούν πλατείες, πεζοδρόμια, πεζοδρόμους και άλλους δημόσιους υπαίθριους χώρους, με σεβασμό στην ασφάλεια των πολιτών, διευκολύνοντας έτσι και το έργο της ΔΗΜΟΣ Α.Ε., ώστε να αποτραπούν στον μέλλον αυθαιρεσίες μελετητών, εργολάβων και Δημάρχων ;

2) Ποιες πολιτικές προτίθεται να αναπτύξει προκειμένου για την δημιουργία μιας πολεοδομικής αντίληψης που θα ευνοεί την κίνηση των πεζών στην Αθήνα ;

Αθήνα 07/01/08

Και η απάντηση (απόσπασμα από τα Πρακτικά της Βουλής):

Η΄ ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΒΟΥΛΗ
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΙΒ΄
ΣΥΝΟΔΟΣ Α΄
ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΞΓ΄
Παρασκευή 11 Ιανουαρίου 2008

Επίκαιρες ερωτήσεις πρώτου κύκλου:
Πρώτη είναι η με αριθμό 397/8-1-2008 επίκαιρη ερώτηση της Βουλευτού της Νέας Δημοκρατίας κ. Φωτεινής Πιπιλή προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, σχετικά με την ανάπτυξη του αστικού περιβάλλοντος σε όφελος των πεζών κ.λπ..................................

Στην επίκαιρη ερώτηση θα απαντήσει ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων κ. Καλογιάννης.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ (Υφυπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων): Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε. Κατ΄ αρχάς, θα ήθελα να πω ότι συμμερίζομαι σε μεγάλο βαθμό τις παρατηρήσεις της κυρίας συναδέλφου, όπως αυτές διατυπώνονται στο κείμενο της ερώτησης. Θα ήθελα να ξεκαθαρίσω λίγο τα πράγματα και να πω τι γίνεται σε ό,τι αφορά το θεσμικό πλαίσιο.Υπάρχει θεσμικό πλαίσιο, αγαπητή κυρία συνάδελφε, για τις προδιαγραφές που τίθενται για την κατασκευή πλατειών, πεζοδρόμων, γενικά ελευθέρων χώρων. Να σας πω ότι από το 2004 έχει εκδοθεί απόφαση Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. με την οποία έχουν θεσμοθετηθεί τα πολεοδομικά σταθερότυπα με τα οποία δίνονται συγκεκριμένες οδηγίες σε ό,τι αφορά την πολεοδομική οργάνωση των οικισμών της χώρας και ειδικότερα δίνονται οδηγίες για τη διαμόρφωση των απαραίτητων μεγεθών των κοινοχρήστων χώρων ανάλογα με τον προορισμό τους. Με την ίδια απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. καθορίζονται προδιαγραφές σχεδιασμού πεζοδρομίων ανάλογα με τα στοιχεία του εξοπλισμού και ανάλογα με τον τύπο κάθε πεζοδρομίου. Με άλλη υπουργική απόφαση, η οποία υπάρχει από το 2001 και είναι η 52488, έχουν θεσμοθετηθεί ειδικές ρυθμίσεις για το σχεδιασμό σε ό,τι αφορά την εξυπηρέτηση των ατόμων με ειδικές ανάγκες σε κοινόχρηστους χώρους.Επίσης θα πρέπει να πω ότι με το άρθρο 24 του κτηριοδομικού σχεδιασμού προσδιορίζονται οι φορείς που είναι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση των πεζοδρομίων. Ορίζεται επίσης ο λειτουργικός χαρακτήρας των πεζοδρομίων, οι υπόχρεοι και ο τρόπος κατασκευής. Ποιοι είναι υπόχρεοι για την κατασκευή των πεζοδρομίων; Είναι ασφαλώς οι οικείοι δήμοι και κοινότητες. Υπάρχει, λοιπόν, το θεσμικό πλαίσιο. Οφείλουν, είναι υποχρεωμένοι, οι δήμοι και οι κοινότητες, όταν κατασκευάζουν πεζοδρόμια, να εφαρμόζουν τις προδιαγραφές που έχουν τεθεί. Σε ό,τι αφορά τις οδηγίες του σχεδιασμού, θα πρέπει να πω ότι: οι οδηγίες σχεδιασμού για τους ελεύθερους χώρους δεν είναι θεσμοθετημένες, δίνονται όμως συγκεκριμένες κατευθύνσεις και οφείλουν όλοι όσοι εκπονούν μελέτες κοινοχρήστων και ελευθέρων χώρων να τις λαμβάνουν υπ’ όψιν. Τι αφορούν αυτές οι οδηγίες; Αφορούν, πρώτον, στοιχεία διαμόρφωσης ελευθέρων χώρων, όπου υπάρχουν πολύ συγκεκριμένα παραδείγματα για το πώς πρέπει να διαμορφώνονται οι ελεύθεροι αυτοί χώροι, υπάρχουν οι οδηγίες «σχεδιάζοντας για όλους» με τις οποίες δίνονται συγκεκριμένες οδηγίες για πεζοδρόμους και ελεύθερους χώρους όπου κινούνται άτομα με ειδικές ανάγκες και υπάρχουν επίσης οι γενικές οδηγίες για τους ποδηλατοδρόμους, όπου δίνονται οδηγίες σχεδιασμού και οι προδιαγραφές για τα υλικά κατασκευής για τους ποδηλατοδρόμους. Πρέπει επίσης να πω ότι η αρμόδια υπηρεσία του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., η Διεύθυνση Ειδικών Έργων Ανάπλασης Περιοχών, η οποία έχει μία πολύ μεγάλη εμπειρία, επειδή κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων εφάρμοσε ένα εκτεταμένο πρόγραμμα ολυμπιακών αναπλάσεων, έχει ήδη εντάξει στο πρόγραμμα και έχει ξεκινήσει τη σύνταξη ενός εγχειριδίου αρχών σχεδιασμού και υλοποίησης έργων στον ελεύθερο δημόσιο χώρο. Αυτό θα ολοκληρωθεί το επόμενο χρονικό διάστημα και ασφαλώς θα υπάρξει στενή συνεργασία, τόσο με τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης όσο και με την Ε.Α.Χ.Α., που επίσης έχει εμπειρία διαμόρφωσης κοινοχρήστων χώρων στην Αθήνα. Ευχαριστώ πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Νεράντζης): Ευχαριστώ και εγώ, κύριε Υφυπουργέ.Το λόγο έχει η ερωτώσα Βουλευτής κ. Πιπιλή.

ΦΩΤΕΙΝΗ ΠΙΠΙΛΗ: Κύριε Υπουργέ, πρώτα απ’ όλα γνωρίζω ότι σαφώς το Υπουργείο Περιβάλλοντος δεν είναι θεσμικά ο φορέας που υλοποιεί τέτοιου είδους έργα. Από την άλλη όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε σ’ αυτήν εδώ την Αίθουσα ότι το κράτος οφείλει μέσω των αρμόδιων Υπουργείων να σχεδιάζει και να ελέγχει οτιδήποτε γίνεται και μάλιστα με χρήμα δημόσιο του Έλληνα φορολογούμενου.Επειδή υπάρχουν και γυναίκες στην εδώ Αίθουσα, οι συνάδελφοι και οι κυρίες από τη Γραμματεία, θα σας μιλήσω και ως γυναίκα. Τελικά τα τελευταία χρόνια εμείς οι γυναίκες είναι απαγορευτικό να κυκλοφορούμε μ’ αυτό που επιβάλλει η φύση μας, δηλαδή με τακούνια, και είμαστε όσες αγαπάμε το περπάτημα υποχρεωμένες, όσο περίεργο και αν ακούγεται αυτό στους άνδρες, να φοράμε υποχρεωτικά αθλητικά παπούτσια –συμφωνούν οι κυρίες, τις βλέπετε- γιατί κάποιοι δήμαρχοι, κάποιοι εργολάβοι όχι μόνο κατασπαταλούν το δημόσιο χρήμα αλλά αυθαιρετούν και αισθητικά και κυρίως πρακτικά.Και σας θυμίζω ότι η ίδια προεκλογικά υπήρξα θύμα τέτοιου ατυχήματος και αναγκάστηκα και έκανα όλη την προεκλογική μου περίοδο με σπασμένο πόδι και πατερίτσες επειδή κάποιος δήμαρχος, ενώ ο Έλλην φορολογούμενος του έδωσε τα χρήματα και του εργολάβου αντιστοίχως να φτιάξουν ένα ελεύθερο πεζοδρόμιο, αυτός το έκανε με κυβόλιθους, που είναι η νέα βασανιστική μόδα, όπως στην πλατεία Κολωνακίου, με αποτέλεσμα να πέσω και εγώ, να γκρεμιστώ, όπως σε καθημερινή βάση πέφτουν όχι μόνο άτομα με ειδικές ανάγκες, αλλά και άτομα που κατατείνουμε να γίνουμε άτομα με ειδικές ανάγκες λόγω αυθαιρεσιών. Και για να τελειώσω, η «ΔΗΜΟΣ Α.Ε.» θα διαχειριστεί τα κονδύλια του Δ΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Εδώ, λοιπόν, το κράτος πρέπει να είναι πολύ αυστηρό. Άρα το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. που είναι ο φορέας που αναθέτει την κατασκευή και το σχεδιασμό επιτέλους να βάλει μία τάξη σ’ αυτήν την απαράδεκτη κατάσταση.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Νεράντζης): Ο κύριος Υφυπουργός έχει το λόγο για να δευτερολογήσει.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ (Υφυπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων): Σε ό,τι αφορά τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την επίστρωση των πεζοδρομίων και των ελευθέρων χώρων, θα πω ότι υπάρχουν πολύ συγκεκριμένες προδιαγραφές του ΕΛ.Ο.Τ. για τις πλάκες που χρησιμοποιούνται για εξωτερική πλακόστρωση, για τους κυβόλιθους και για τα κράσπεδα. Και επειδή αναφερθήκατε στο παράδειγμα της πλατείας Κολωνακίου, θα ήθελα να πω ότι η συγκεκριμένη πλατεία διαμορφώθηκε κατόπιν μελέτης που είχε ανατεθεί με τον παλιό νόμο περί αναθέσεως μελετών, τον 716/1977. Αυτός ο νόμος περιελάμβανε ένα σημείο το οποίο πολλές φορές δημιουργούσε προβλήματα. Δηλαδή, ουσιαστικά συνέδεε την αμοιβή του μελετητή με τον προϋπολογισμό του έργου. Έτσι πολλές φορές φτιάχναμε ορισμένα έργα και επιβαρύναμε αυτά τα έργα επειδή ακριβώς υπήρχε οικονομικό ενδιαφέρον. Πρέπει να πω ότι αυτός ο νόμος έχει αλλάξει. Εφαρμόζεται πλέον ο ν. 3316/2005 του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.. Με αυτόν το νόμο αποσυνδέθηκε η αμοιβή του μελετητή από τον προϋπολογισμό του έργου. Έτσι είναι απολύτως βέβαιο ότι από εδώ και πέρα θα πάμε σε μελέτες που εκπονούνται με το νέο νόμο σε πιο ελαφριές κατασκευές με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την καλύτερη λειτουργία του συγκεκριμένου χώρου.Επίσης, να πω ότι το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. θα επικοινωνήσει με τη «ΔΗΜΟΣ Α.Ε.», μόλις αυτή τεθεί σε λειτουργία, όπως και με τους θεσμικούς φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τις Τ.Ε.Δ.Κ., τους αντίστοιχους φορείς της Αττικής, έτσι ώστε όλοι οι δήμοι και οι κοινότητες να λαμβάνουν υποχρεωτικά υπ’ όψιν τόσο τα πρότυπα τα οποία υπάρχουν για την ποιότητα των υλικών όσο και τις προδιαγραφές και το σχεδιασμό.