Το υπουργείο δεν απάντησε άμεσα, αλλά διαβίβασε την αναφορά μας σε 4 συγκοινωνιακούς φορείς: ΟΑΣΑ, ΤΡΑΜ Α.Ε., ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΣ Α.Ε. και ΑΜΕΛ Α.Ε. Από τους φορείς αυτούς απάντησαν οι τρεις πρώτοι. Ο ΟΑΣΑ, που έχει και την πιο περιεκτική απάντηση, ανέφερε ότι λειτουργούν κατά τη διάρκεια της νύχτας οι λεωφορειακές γραμμές Χ14, 040, 11 (τρόλεϊ), η νέα γραμμή 500 (κατά μήκος της γραμμής του ΗΣΑΠ) και οι γραμμές του αεροδρομίου (Χ92, Χ93, Χ95, Χ96, Χ97) καθώς και το τραμ τα σαββατοκύριακα. Εκφράζονται επίσης επιφυλάξεις για την ύπαρξη ζήτησης για νυκτερινές συγκοινωνίες και τα προβλήματα ασφάλειας που εμπεριέχουν.

Το πρώτο συμπέρασμα που μπορεί κανείς να βγάλει είναι ότι υπάρχει έλλειψη συντονισμού και το υπουργείο δεν αναλαμβάνει να παίξει το θεσμικό του ρόλο και να εκφράσει μια πολιτική κατεύθυνση, αλλά παραπέμπει απλώς στους επιμέρους συγκοινωνιακούς φορείς. Έτσι η συγκοινωνιακή πολιτική παραμένει αποσπασματική και, ως φυσικό επόμενο, αναποτελεσματική.

Η δημιουργία της νέας γραμμής 500 είναι φυσικά ευπρόσδεκτη και ένα θετικό μέτρο που αποδεικνύει ότι οι εύλογες πιέσεις των πολιτών μπορούν πράγματι να λειτουργήσουν με εποικοδομητικό τρόπο. Ωστόσο η κατάσταση των συγκοινωνιών κατά τις νυκτερινές ώρες, ακόμα και τις μέρες με μεγάλη κίνηση (όπως το βράδυ της παραμονής της πρωτοχρονιάς) απέχει πολύ από τις συνθήκες που επικρατούσαν κατά τους ολυμπιακούς αγώνες. Άραγε οι “ιθαγενείς” και όσοι επισκέπτονται σήμερα την Αθήνα δεν δικαιούνται όσα προσφέρθηκαν στους επισκέπτες των αγώνων και συνέβαλαν στην επιτυχή λειτουργία της πόλης την εποχή εκείνη;

Οι προφάσεις για την έλλειψη ζήτησης κατά τις νυχτερινές ώρες δεν είναι καθόλου πειστικές και πολλές φορές συγχέουν την αιτία με το αποτέλεσμα. Θα πρέπει κατ’ αρχήν να σημειωθεί, ότι, όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει, τις μεταμεσονύκτιες ώρες, τα σαββατοκύριακα τουλάχιστον, στο κέντρο και σε πολλές περιοχές της Αθήνας, επικρατούν συνθήκες κυκλοφοριακής συμφόρησης και έχει αναφερθεί ότι οι τιμές της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι ανάλογες με αυτές που καταγράφονται και τις πρωινές ώρες (νέφος). Ακόμα λόγω της (σκόπιμης) αδράνειας της αστυνομίας και της έλλειψης πολιτικής (ή μάλλον της πολιτικής της σκόπιμης αδράνειας) τα πεζοδρόμια γεμίζουν από μηχανές και αυτοκίνητα που προσπαθούν να σταθμεύσουν - έχουν μάλιστα αναφερθεί και διαφθορογόνα φαινόμενα “παρκαδόρων” που εμπορεύονται, παράνομα φυσικά, τον καταπατημένο χώρο των πεζών.

Πολλά παράπονα έχουν καταγραφεί (ιδιαίτερα κατά τα σαββατοκύριακα) από επισκέπτες και κατοίκους που δεν μπορούν να βρουν μεταφορικό μέσο μετά το τέλος της βραδινής παράστασης (κινηματογράφων, θεάτρων, Ηρώδειου, μέγαρου μουσικής κλπ). Δεν πρέπει να ξεχνάμε και τους πολλούς εργαζόμενους (σε κέντρα διασκέδασης, θέατρα κλπ) που μετακινούνται τις ίδιες ώρες για τις ανάγκες των σχετικών οικονομικών δραστηριοτήτων. Και εκτός από το θέμα της ολονύκτιας λειτουργίας, που θεωρείται οτι δεν μπορεί να επεκταθεί σε όλες τις γραμμές, υπάρχει και το γεγονός ότι σε όλες σχεδόν τις γραμμές τα δρομολόγια (που ούτε τις πρωινές ώρες δεν είναι συνήθως επαρκή σε συχνότητα) αραιώνουν και διακόπτονται απαράδεκτα νωρίς. Θεωρούμε τη λειτουργία των περισσότερων γραμμών μέχρι τις 2 το πρωί ως απόλυτα σκόπιμη και αναγκαία (συνδυαζόμενη με τις βελτιώσεις που επισημαίνονται παρακάτω).

Πράγματι, όσοι έχουν χρησιμοποιήσει αυτές τις συγκοινωνίες που λειτουργούν κατά τις μεταμεσονύκτιες ώρες έχουν ασφαλώς διαπιστώσει ότι πολύ συχνά είναι υπερπλήρεις. Η κίνησή τους θα μπορούσε να αυξηθεί ακόμα περισσότερο με αντίστοιχη μείωση της κίνησης των αυτοκινήτων και των μηχανών, συμβάλλοντας όχι μόνο στη βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων των συγκοινωνιακών φορέων, αλλά κυρίως στη βελτίωση των συνθηκών μετακίνησης, της ποιότητας ζωής στην πόλη και της οικονομικής ελκυστικότητάς της, αν αναβαθμιστούν και αποκτήσουν κάποια χαρακτηριστικά που έχουν τα σύγχρονα συγκοινωνιακά συστήματα.

Γιατί μια μεγάλη αδυναμία των δημοσίων συγκοινωνιών, όπως λειτουργούν σήμερα στην Αθήνα, είναι ότι, σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στις περισσότερες πόλεις των ανεπτυγμένων χωρών, όπου σε κάθε στάση αναγράφονται οι ώρες διέλευσής τους, υπάρχει ελλιπής ενημέρωση για τα δρομολόγια. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό όταν τα δρομολόγια αραιώνουν, όπως συμβαίνει κατά τις νυκτερινές ώρες. Όταν αναγκάζεται κάποιος να περιμένει μέσα στη νύχτα μισή ώρα ή τρία τέταρτα, επειδή δεν είναι γνωστό πότε θα περάσει το λεωφορείο ή το τραμ, είναι προφανές ότι η χρηστικότητα του συγκοινωνιακού μέσου μειώνεται δραματικά. Και δεν θα πρέπει να επικαλούνται οι αρμόδιοι ούτε μειωμένη κίνηση, ούτε προβλήματα ασφάλειας, που σε μεγάλο βαθμό δημιουργούνται ακριβώς από αυτές τις συνθήκες κακής διαχείρισης.

Μια άλλη αδυναμία είναι ότι ο κάθε συγκοινωνιακός φορέας φαίνεται ότι σχεδιάζει τα δρομολόγια (ιδιαίτερα μάλιστα τα νυκτερινά) αποσπασματικά χωρίς να εντάσσονται σε ενιαίο δίκτυο. Έτσι λ.χ. το τραμ εξυπηρετεί κατά την ολονύκτια λειτουργία του μόνο αυτούς τους επιβάτες που μετακινούνται μεταξύ σταθμών που διέρχεται, και όχι και αυτούς που θα μπορούσαν να μετεπιβιβασθούν σε άλλα μέσα που εξυπηρετούν άλλες περιοχές Για να γίνει αυτό εφικτό, θα έπρεπε να υπήρχε ικανοποιητική πληροφόρηση των δρομολογίων, όπως προαναφέρθηκε, και περισσότερες νυκτερινές γραμμές. Ειδικά μάλιστα το τραμ είναι το μόνο μεταφορικό μέσο στην Αθήνα που δεν ανακοινώνονται τα δρομολόγια και οι ώρες αναχώρησής τους από την αφετηρία. Δεν θα πρέπει λοιπόν να απορούν που, όπως αναφέρουν, δεν υπήρχε μεγάλη κίνηση κατά τη συνέχιση της ολονύκτιας λειτουργίας του μετά τους ολυμπιακούς αγώνες.

Άλλα προβλήματα που αναφέρονται είναι η συχνά αγενής συμπεριφορά του προσωπικού, η πλημμελής τήρηση των δρομολογίων, η κυριολεκτικά ανύπαρκτη ενημέρωση, όταν για λόγους ανωτέρας βίας αλλάζουν ή καταργούνται δρομολόγια. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ την παραμονή πρωτοχρονιάς υπήρξε ενημέρωση, από όλα τα μέσα και από ανακοινώσεις στα μεγάφωνα του δικτύου του μετρό και του ηλεκτρικού σιδηρόδρομου για την πρόωρη (και αδικαιολόγητη) διακοπή της λειτουργίας τους, δεν υπάρχει ανάλογη ενημέρωση λ.χ. για τη λειτουργία της νέας γραμμής 500, υπονομεύοντας έτσι εκ των προτέρων την επιτυχία της. Ούτε υπάρχει προτροπή προς τους πολίτες (όπως υπήρχε στους ολυμπιακούς αγώνες) να αφήσουν τα αυτοκίνητα σπίτι τους και να χρησιμοποιούν τα δημόσια μέσα μεταφοράς.

Τέλος στα προβλήματα ασφάλειας που επικαλείται ο ΟΑΣΑ θα πρέπει να συνυπολογιστούν και τα πολύ μεγαλύτερα προβλήματα οδικής ασφάλειας από την οδήγηση υπό την επήρεια οινοπνεύματος, που θα μειωθούν, αν μετακινήσεις με αυτοκίνητα και μηχανές αντικατασταθούν από αντίστοιχες με νυκτερινά δρομολόγια λεωφορείων τραμ και μετρό.