ΠΕΖΗ

Πρωτοβουλία Πολιτών για τα Δικαιώματα των Πεζών

 

Προς

Την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

 

Όπως ίσως γνωρίζετε η κατάσταση των χώρων των πεζών στη χώρα μας είναι κάθε άλλο παρά ιδανική: τα πεζοδρόμια (όταν υπάρχουν) είναι στενά και μονίμως κατειλημμένα από διάφορα αντικείμενα και εμπόδια, αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες σταθμεύουν σ’ αυτά ή ακόμα κινούνται πάνω σ’ αυτά (ιδίως οι μοτοσικλέτες), οι λίγοι πεζόδρομοι είναι μόνο κατ’ όνομα πεζόδρομοι (στην πραγματικότητα αποτελούν άτυπες επεκτάσεις  του υπόλοιπου δικτύου δρόμων και χώρων στάθμευσης) και στην ίδια κατάσταση βρίσκονται και οι υπόλοιποι ελεύθεροι χώροι των πόλεων (πάρκα, πλατείες κλπ). Ως αποτέλεσμα αυτής της προσβλητικής για τον πολιτισμό μας εικόνας, το βάδισμα έχει γίνει μια δύσκολη υπόθεση, και για κάποιες κατηγορίες ανθρώπων εντελώς αδύνατη. Όπως μπορεί να παρατηρήσει κανείς, τα λεγόμενα εμποδιζόμενα άτομα (που δεν περιλαμβάνουν μόνο τα άτομα με αναπηρίες, αλλά και υπερήλικες, μικρά παιδιά, γονείς με καροτσάκια κλπ – που υπολογίζονται στο 50% περίπου του πληθυσμού) τείνουν να εξαφανιστούν από τους δημόσιους χώρους. Πρόκειται για ένα φαινόμενο βαρβαρότητας, μια μορφή κοινωνικού αποκλεισμού, καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ελεύθερης και ασφαλούς κινητικότητας και προσβολή της προσωπικότητας των πολιτών.

Επιπλέον η κίνηση των μηχανοκίνητων οχημάτων στους χώρους των πεζών ενέχει προφανείς κινδύνους για τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητά τους. Καθημερινά πεζοί κινδυνεύουν, τραυματίζονται ή και σκοτώνονται ακόμα στους χώρους όπου θα έπρεπε να είναι απόλυτα ασφαλείς: πεζοδρόμια, πεζόδρομους, πλατείες, πάρκα κλπ Πριν από λίγες εβδομάδες η εκλεκτή αρχαιολόγος Ηώς Ζερβουδάκη παρασύρθηκε και τραυματίσθηκε θανάσιμα από μοτοσικλέτα επάνω στον “πεζόδρομο” της οδού Τοσίτσα. Δεν θα ήταν υπερβολή ο θάνατος αυτός να χαρακτηριστεί δολοφονία με ενδεχόμενο δόλο και ηθικό αυτουργό όλους αυτούς τους κρατικούς φορείς που παρά τις μακροχρόνιες εκκλήσεις μας αδιαφορούν για τη λήψη μέτρων, και ασφαλώς σε ένα κράτος που θα άξιζε τον χαρακτηρισμό “κράτος δικαίου” θα είχε κινητοποιήσει και τις εισαγγελίες και τους αρμόδιους φορείς. Ακόμα περισσότεροι φυσικά είναι οι πεζοί που κινδυνεύουν, τραυματίζονται και σκοτώνονται επειδή αναγκάζονται να περπατούν στο οδόστρωμα λόγω της έλλειψης επαρκών και μη κατειλημμένων πεζοδρομίων (ή ακόμα και της πλήρους ανυπαρξίας τους).

Βλέπουμε επιπλέον ότι το θέμα της οδικής ασφάλειας περιορίζεται κατά κανόνα στην προστασία των οδηγών και επιβατών των οχημάτων και αφορά στις περισσότερες περιπτώσεις τη χρήση ζώνης ασφαλείας και κράνους. Εκτεταμένα προγράμματα ενημέρωσης του κοινού υπάρχουν σε μόνιμη σχεδόν βάση, ενώ τις σχετικές παραβάσεις η αστυνομία και η νομοθεσία  διώκει με φανατισμό, σε αντίθεση με την κίνηση και στάθμευση στα πεζοδρόμια και τους χώρους των πεζών για την οποία δείχνουν πρωτοφανή αδιαφορία. Μελέτες έχουν δείξει ότι μεγάλο μέρος από την πρόσθετη ασφάλεια που επιτυγχάνεται από τη χρήση των προστατευτικών μέσων (κράνος, ζώνη, αερόσακος κλπ) εξανεμίζεται από τον πιο ριψοκίνδυνο τρόπο οδήγησης και τη μεγαλύτερη ταχύτητα που αναπτύσσουν οι οδηγοί, εξαιτίας της μεγαλύτερης αίσθησης (ή ψευδαίσθησης) ασφάλειας που τους παρέχεται. Είναι προφανές εξάλλου ότι για τους πεζούς η χρήση αυτών των μέσων καμία θετική επίδραση δεν μπορεί να έχει. Είναι τουλάχιστον παράλογο τα πρόστιμα για όσους δεν φορούν ζώνη ασφαλείας ή κράνος (οπότε κινδυνεύει αυτός ο ίδιος που κάνει την “παράβαση”) να είναι πολλαπλάσια από αυτά που επιβάλλονται (όταν επιβάλλονται – γιατί δυστυχώς γίνεται σπανίως αυτό) για παράνομη στάθμευση σε πεζοδρόμια ή διαβάσεις πεζών (οπότε δεν κινδυνεύει αυτός που κάνει την παράβαση, αλλά ο πεζός που τον “πετάει” στο δρόμο).

Μόνο σε μια επιπόλαιη προσέγγιση το πρόβλημα μπορεί να χαρακτηριστεί αμιγώς τοπικό, γιατί στην πραγματικότητα έχει μια σημαντική ευρωπαϊκή διάσταση. Ο διωγμός αυτός των πεζών και η παραβίαση των χώρων κίνησής τους από τα αυτοκίνητα και τις μοτοσικλέτες έρχονται σε αντίθεση με τις κοινές ευρωπαϊκές αξίες του ανθρωπισμού, οι οποίες είναι οι μόνες πάνω στις οποίες μπορεί να στηριχτεί το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, όπως έχουν δείξει κατ' επανάληψη δημοσκοπήσεις και δημοψηφίσματα των ευρωπαϊκών λαών, που απορρίπτουν μια στενά οικονομιστική προσέγγιση. Γι' αυτό άλλωστε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εκφράζοντας τις προσδοκίες των ευρωπαίων, ψήφισε στις 12-10-1988 το χάρτη των δικαιωμάτων των πεζών - ένα κείμενο που σε κάποια μέρη της Ευρώπης, όπως η Ελλάδα, είκοσι χρόνια αργότερα δεν γίνεται σεβαστό.

Άλλωστε μερίδιο της ευθύνης για την τραγική κατάσταση των πεζών στη χώρα μας έχει και η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, γιατί έχει χρηματοδοτήσει πλήθος οδικών έργων και άλλων έργων που εξυπηρετούν τη μηχανοκίνητη κυκλοφορία, και τα οποία ενισχύουν την κίνηση των αυτοκινήτων, χωρίς ποτέ να ενδιαφερθεί για τις επιπτώσεις που έχουν στις συνθήκες κίνησης των πεζών. Ούτε όμως και για τα λίγα έργα αστικής ανάπλασης (πεζοδρόμια, πεζόδρομοι, πάρκα κλπ), που έχει χρηματοδοτήσει, έχει ενδιαφερθεί για τον τρόπο που χρησιμοποιούνται, και για το αν, αντί για τους ανθρώπους, χρησιμοποιούνται στην πραγματικότητα και από τα μηχανοκίνητα οχήματα, με την ανοχή (αν όχι και την ενθάρρυνση) της διοίκησης.

Παρακαλούμε λοιπόν να μας πληροφορήσετε τι δράσεις σκοπεύετε να αναλάβετε, ώστε να γίνουν σεβαστά τα δικαιώματα των πεζών και συγκεκριμένα:

1)                 πώς σκοπεύετε να ελέγξετε τη σωστή χρήση των χώρων των πεζών που χρηματοδοτείτε και τι μέτρα θα απαιτήσετε να λαμβάνονται για τα έργα εξυπηρέτησης της μηχανοκίνητης κυκλοφορίας που χρηματοδοτείτε, ώστε να μην έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην κίνηση των πεζών.

2)                 αν είστε διατεθειμένοι να χρηματοδοτήσετε (μετά από αίτηση των ελληνικών αρχών ή και με δική σας πρωτοβουλία) εκτεταμένες και διαρκείς ενημερωτικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης των οδηγών αυτοκινήτων και μοτοσικλετών για το σεβασμό των χώρων των πεζών και των δικαιωμάτων κίνησής τους (άρθρο VI.h του χάρτη των δικαιωμάτων των πεζών), ανάλογες με αυτές που γίνονται για τη χρήση της ζώνης ασφαλείας και του κράνους.

Αθήνα  7 - 7 - 2008

Για την κίνηση πολιτών “ΠΕΖΗ’”